اکو کاردیوگرافی از طریق مری

123

توسط کارشناس علمی در آبان 11, 1394 مقالات مهندسی پزشکی

اگرچه اکوکاردیوگرافی از روی قفسه سینه، اساس اولتراسوند تشخیصی قلبی است، اکوکاردیوگرافی از طریق مری یا TEE، ابزار تکمیلی با ارزشی محسوب می شود. TEE در مقایسه با اکوکاردیوگرافی از قفسه سینه، تصاویر برتری از ساختمان پشتی قلب ارایه می دهد، چرا که مری مجاورت نزدیکی با پوسترومدیال قلب دارد و از سویی، ریه و استخوان نیز تداخلی در تصاویر ایجاد نمی کنند. این مجاورت، امکان استفاده از تصاویر با فرکانس بالا را فراهم کرده و توانایی قدرت تشخیص برتر سه بعدی را امکان پذیر می سازد.

تکنولوژی TEE

اولین استفاده بالینی از TEE به سال ۱۹۷۶ برمی گردد؛ زمانی که از یک پروب غیرقابل انعطاف آندوسکوپیک، اصلاح شده با کریستال تکی M Mode استفاده شد. از آن زمان، تکنولوژی TEE به موازات پیشرفت هایی که در ساختار پروب قابل انعطاف اندوسکوپیک سیستم های اولتراسوند phased array و کریستال مینیاتورسازی رخ داده، به سرعت رو به تکامل است. بسیاری از پروب های امروزی TEE، تصاویری با فرکانس دوگانه یا سه گانه (۵/۳، ۵ و ۷ مگاهرتزی) ایجاد می کنند. امروزه پیشرفت های بیشتر بر تولید پروب های کوچک سازی کننده و افزایش توانایی اکوکاردیوگرافی سه بعدی تمرکز یافته است.

ایمنی TEE:

دستورالعمل های ایمنی و کارآیی TEE به وسیله کالج کاردیولوژی آمریکا و انجمن قلب ایالات متحده منتشر شده اند. هرچند تهاجمی بودن این وسیله در حد متوسط در نظر گرفته می شود و به طور کلی با آرام بخشی بیماران انجام می شود، اگر به وسیله فرد ماهری انجام شود، ایمن است و می تواند در همه بیماران به طور کامل و با موفقیت به پایان برسد.

عوارض جانبی عمده:

عوارض جدی، شامل مرگ، تاکی کاردی بطنی پایدار و آنژین شدید در کمتر از یک به ۵۰۰۰ مورد TEE دیده می شود. همچنین خطر پارگی مری نیز پایین است. از سویی TEE به ندرت با باکتریمی همراه است؛ به طوری که دستورالعمل های فعلی، پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی را در این بیماران توصیه نمی کنند. از سویی، عوارض جانبی با اهمیت کمتر از یک مورد به ازای انجام ۵۰۰ مورد TEE دیده می شود که شامل برونکواسپاسم، هیپوکسی گذرا، تاکی کاردی بطنی غیرپایدار، فیبریلاسیون دهلیزی گذرا، هموپتزی کم و ناچیز، استفراغ یا هماتوم فارنژیال است.

موارد کاربرد TEE:

کاربردهای بالینی TEE شامل موارد مختلفی است، از جمله یافتن منبع آمبولی های قلبی، اندوکاردیت، بررسی عملکرد پروتزهای دریچه ای، بیماری های دریچه ای مادرزادی، دیسکسیون یا آنوریسم آئورت، بررسی تومورها، توده یا ترومبوزهای داخلی قلبی و بیماری های قلبی مادرزادی. امروزه TEE به طور گسترده ای همراه با اغلب روش های جراحی قلب، هم برای بررسی تشخیص پیش از عمل و هم به منظور پایش موفقیت ترمیم استفاده می شود.

معیارهای انجمن اکوکاردیوگرافی آمریکا که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، شامل موارد کاربرد زیر برای TEE به عنوان تست اولیه هستند: ارزیابی موارد شک به دیسکسیون آئورت، به عنوان راهنما در مداخلاتی که جهت ارزیابی ساختار قلب از راه پوست انجام می شوند، تعیین مناسب بودن ترمیم دریچه، تشخیص اندوکاردیت، بررسی تب پایدار و مقاوم، زمانی که وسیله داخل قلبی وجود دارد و ارزیابی ترومبوز دهلیز چپ. هم چنین ممکن است TEE برای بررسی اتیولوژی هیپوتانسیون در بخش مراقبت های ویژه نیز استفاده شود.

نمای قلب و عروق در TEE

سطح افقی:

در سطح افقی (صفر درجه)، نمایی از ۴ حفره قلب همراه با تصویر دریچه میترال و تری کوسپید دیده می شوند. همچنین انجام داپلر جریان ورودی دریچه میترال و بررسی میزان رگورژیتاسیون آن نیز قابل انجام است. در این نما، بطن راست و چپ به هم فشرده به نظر می رسند و آپکس حقیقی به ندرت نمایان می شود. از دیگر قسمت های قابل مشاهده می توان به اپنداژ دهلیز چپ، وریدهای ریوی، شریان های ریوی، لت ها و ریشه آئورت اشاره کرد.

سطح عمودی:

برخلاف مانورهای متعددی که به پروب TEE داده می شود تا تصاویر در سطح افقی گرفته شوند، تصاویر سطح عمودی (۹۰ درجه) به چرخش قدامی و خلفی پروب نیاز دارد. ساختمان هایی که در خلف بیشتر دیده می شوند، سینوس کرونری و ورید ریوی پایین و سمت چپ است. همان طور که پروب به سمت قدام چرخش داده می شود، دریچه میترال و محور طولی دو حفره بطن چپ و دهلیز چپ نمایان می شود.

آئورت سینه ای:

پس از بررسی های اصلی که انجام شد، توجه به آئورت سینه ای نزولی را نباید از نظر دور داشت که در خلف واقع شده و فرکانس تصویربرداری از آن به ۵ مگاهرتز رسانده می شود تا رزولوشن فضایی خوبی از آن و اعضای هم جوار ایجاد شود. پس از تشخیص آئورت سینه ای نزولی در سطح افقی، پروب به قسمت های پایین تر فرستاده می شود (در ۴۵ سانتی متری دندان های پیشین)، تا جایی که دیگر لومن آئورت دیده نشود. سپس حین تصویربرداری پشت سر هم از آئورت نزولی، پروب به آرامی بیرون کشیده می شود. وقتی پروب به ۳۰ سانتی متری دندان های ثنایا یا پروگزیمال مری رسید، آئورت عرضی، ممکن است به صورت لومن آئورتی دیده شود که به نظر می رسد باریک و دراز شده است. داپلر رنگی جریان طبیعی آئورت را مشخص می کند و در بعضی موارد، ممکن است وناکاوای قدامی نیز دیده شود. چرخش پروب به سطح عمودی در این سطح، می تواند دریچه ریوی و شریان اصلی ریه را نشان دهد.

نویسنده: دکتر امیررضا رادمرد